Risico’s van het fungeren als money mule
De afgelopen jaren is het fenomeen van money mules of geldezels steeds vaker in de actualiteit verschenen. Het Openbaar Ministerie rapporteerde in zijn jaarverslag van 2024 een toename in het aantal zaken rond economische fraude. Deze stijging werd mede veroorzaakt door het toenemende aantal strafrechtelijke vervolgingen van personen die als money mule optreden.[1]
Wat zijn money mules?
Money mules zijn personen die hun bankrekening beschikbaar stellen om illegaal verkregen geld door te sluizen, meestal in ruil voor een financiële vergoeding. Dit fenomeen komt voornamelijk voor bij internetfraude. Een geldbedrag dat via phishing is verkregen, wordt bijvoorbeeld overgeschreven naar de bankrekening van een money mule, waarna de eigenlijke daders van de phishing het geld van deze rekening halen. Door deze werkwijze proberen zij anoniem te blijven en strafrechtelijke vervolging te ontlopen. De identiteit van de persoon die als money mule fungeert, kan echter meestal worden achterhaald, waardoor deze persoon het risico loopt te worden vervolgd voor onder meer witwassen of informaticabedrog.
Witwassen[2]
Een eerste misdrijf dat money mules ten laste kan worden gelegd, is het witwasmisdrijf uit artikel 505, lid 1, 2° van het Strafwetboek. Witwassen vereist als eerste constitutief bestanddeel het kopen, ruilen of om niet ontvangen, bezitten, bewaren of beheren van vermogensvoordelen uit misdrijven. Bij money mules gaat het concreet om een geldbedrag dat uit een misdrijf, zoals phishing, is verkregen en vervolgens naar hun bankrekening is overgeschreven. Daarnaast is vereist dat de money mule de (illegale) oorsprong van die zaken kende of moest kennen op het moment dat de handeling begon – met andere woorden, bij het ontvangen van het geld op zijn of haar bankrekening – om van witwassen te kunnen spreken.
In voorkomend geval riskeert de money mule zware financiële sancties, aangezien de wet de verplichte verbeurdverklaring voorschrijft van het voorwerp van het witwasmisdrijf. Daarbij wordt aangenomen dat dit voorwerp het volledige bedrag omvat dat de money mule heeft ontvangen.
Informaticabedrog[3]
Naast witwassen kan het optreden als money mule in bepaalde gevallen ook worden gekwalificeerd als informaticabedrog. Artikel 504quater van het Strafwetboek stelt het strafbaar om met bedrieglijk opzet een onrechtmatig economisch voordeel na te streven via datamanipulatie, ongeacht of dit voordeel voor zichzelf of voor een ander werd verkregen. Datamanipulatie wordt gedefinieerd als het invoeren, wijzigen of wissen van gegevens in een informaticasysteem, of het veranderen van de mogelijke aanwending van gegevens in een informaticasysteem met enig technologisch middel. Bij informaticabedrog wordt dus in essentie verondersteld dat de money mule zelf in een informaticasysteem ingrijpt om zich geld toe te eigenen dat aan een derde toebehoort. Een andere mogelijkheid is dat de money mule wordt veroordeeld als mededader aan informaticabedrog door het bieden van noodzakelijke hulp, bijvoorbeeld door bewust een bankrekening ter beschikking te stellen.
Ook hier kan de verbeurdverklaring van de vergaarde gelden worden uitgesproken, al is deze (in tegenstelling tot bij witwassen) niet verplicht.
Financiële gevolgen?
Eerder werd al verwezen naar de verbeurdverklaring bij een veroordeling voor witwassen of informaticabedrog. Belangrijk om te weten is dat deze verbeurdverklaring ook plaatsvindt wanneer de money mule zelf niet meer over deze gelden beschikt.
Dezelfde opmerking geldt voor de burgerlijke vordering. Het slachtoffer van de phishing kan ook een schadevergoeding eisen van de money mule. Deze schadevergoeding en verbeurdverklaring kunnen bovendien tegelijkertijd worden opgelegd, waardoor de financiële gevolgen aanzienlijk kunnen zijn.
Conclusie
Hoewel het ter beschikking stellen van een bankrekening op het eerste gezicht onschuldig kan lijken, brengt het optreden als money mule mogelijk ernstige strafrechtelijke gevolgen met zich mee. Naast een mogelijke veroordeling wegens witwassen of informaticabedrog, riskeert men zware financiële sancties en het verschuldigd zijn van een schadevergoeding aan de slachtoffers. Waakzaamheid is dus zeker geboden.
Heeft u nog vragen over deze materie? Contacteer onze strafrechtspecialisten via info@bannister.be of 03 369 28 00.
[1] Jaarverslag Openbaar Ministerie 2024, beschikbaar via https://www.om-mp.be/sites/default/files/Jaarverslag OM 2024.pdf.
[2] Cass. 29 maart 2022, AR P.21.1628.N; S. ROYER, “Geldezel kaalgeplukt”, Computerr. 2022, afl. 4, (301) 305.
[3] Antwerpen 8 september 2021, AR C/1198/2021, onuitg., aangehaald door S. ROYER, “Veroordeling money mule wegens informaticabedrog”, Computerr. 2021, afl. 6, (566) 570.
