Recent sloeg het noodlot toe op een filmset in New Mexico toen Alec Baldwin tijdens het filmen van een scène een schot loste met een vuurwapen dat dienst deed als filmrekwisiet. In tegenstelling tot wat verondersteld werd, bevatte het vuurwapen geen ‘losse flodders’ [1] maar wel een echte kogel. Bij het ongelukkig incident kwam beeldregisseur Halyna Hutchins om het leven. Op social media wordt hevig gespeculeerd over wie in fout was en of Baldwin aangeklaagd zal worden. Wij bekeken welke gevolgen dit scenario in het Belgische strafrecht zou hebben.

Uit de beschikbare berichtgeving, kan men afleiden dat het om een louter ongeval gaat en niet om een opzettelijk gestelde gedraging door Baldwin. Kwalificaties als doodslag of moord zijn bijgevolg geenszins aan de orde.

In het Belgische strafrecht kennen we naast doodslag of moord echter ook het misdrijf van de onopzettelijke doding. Er is sprake van onopzettelijke doding wanneer volgende bestanddelen verenigd zijn:

• Een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg;
• Iemand doden;
• Oorzakelijk verband tussen beide.

Hoewel de tweede en derde voorwaarde voor zich spreken, behoeft de eerste vereiste enige verduidelijking.

Gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg

Voor onopzettelijke doding is het niet vereist dat de dader het oogmerk heeft om andermans persoon aan te randen, doch hij maakt er zich door een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg toch schuldig aan.

Het begrip ‘gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg’ wordt terzake zeer ruim ingevuld waardoor iedere fout, zelfs de lichtste fout, reeds kan volstaan om van het misdrijf onopzettelijke doding te spreken.[2]

Opdat sprake is van een ‘fout’ is niet vereist dat er een schending van een bijzondere wettelijke of reglementaire verplichting voorhanden is. De algemene voorzichtigheidsnorm geldt immers voor eenieder.

De ruime invulling van het begrip ‘gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg’ laat toe dat heel wat scenario’s onder deze noemer kunnen vallen. Er kan immers een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg bestaan wanneer geen rekening wordt gehouden met een mogelijkheid als die mogelijkheid kon worden voorzien [3] hoewel de gestelde handeling niet van dien aard behoeft te zijn dat ze noodzakelijk schade zal kunnen veroorzaken. Een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg is eveneens voorhanden wanneer de dader in gebreke is gebleven de regels van voorzichtigheid of voorzorg te treffen.

Om te oordelen of er echt dergelijk gebrek in hoofde van de dader is, worden zijn gedragingen getoetst aan de gedragingen van een ‘voorzichtig en redelijk persoon’ [4] geplaatst in dezelfde omstandigheden. Een fout is aldus een handeling die door de dader wordt gesteld en die een voorzichtig en redelijk persoon geplaatst in dezelfde omstandigheden niet zou hebben gesteld. [5]

Er dient bij de beoordeling door de rechter over de fout steeds rekening te worden gehouden met de feitelijke omstandigheden [6] waarin het schadeverwekkend gedrag werd gesteld.

De case Baldwin

Volgens berichtgeving werd het vuurwapen door meerdere mensen bediend alvorens het aan Alec Baldwin overhandigd werd. Zo was er een wapenverantwoordelijke die zich ontfermde over de vuurwapens die op de set gebruikt werden. Deze verantwoordelijke zou het wapen gecontroleerd hebben vooraleer het in een filmscène gebruikt zou worden. Ook de eerste regieassistent zou het wapen in handen gekregen hebben vóór Baldwin.

Baldwin werd verzekerd dat het om een ‘cold weapon’ ging, hetgeen betekent dat in het wapen géén munitie aanwezig was.

Hoe men over het hoofd heeft kunnen zien dat in het wapen toch een kogel zat, zal voorwerp uitmaken van verder onderzoek. Momenteel ziet het er echter naar uit dat Alec Baldwin naar Belgisch strafrecht weinig verweten kan worden aangezien men mag aannemen dat een voorzichtig en redelijk persoon, geplaatst in dezelfde omstandigheden, er eveneens op zou vertrouwen dat het vuurwapen weldegelijk veilig was.

Vragen over onopzettelijke doding? Onze experten staan voor u klaar. Neem contact op met onze advocaten via info@bannister.be of 03 369 28 00.

Bronnen:

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/10/22/herbots-over-wapens-op-de-filmset/

https://www.telegraaf.nl/entertainment/726155525/alec-baldwin-schiet-per-ongeluk-cameraregisseur-halyna-hutchins-dood-op-filmset

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/10/22/baldwin-schietincident/

https://edition.cnn.com/2021/10/25/entertainment/alec-baldwin-shooting-rust-shooting-monday/index.html

[1] D.i. huls en kruitlading zonder kogel

[2] Cass. 27 september 1985, Arr.Cass. 1985-1986, 96 en RW 1985-1986, 1388; Cass. 15 december 1992, Arr.Cass. 1991- 1992, 1437; Cass. 31 mei 2000, Arr.Cass. 2000, nr. 334; Cass. 12 september 2007, Arr.Cass. 2007, nr. 402; Cass. 3 mei 2017, P.16.0532.F, RDP 2017, 957, concl. Adv. Gen. D. VANDERMEERSCH; Gent 1 oktober 1971, RW 1974-1975, 1316; Corr. Brussel 20 februari 2004, Soc. Kron. 2005, 455; Pol. Mechelen 6 december 1999, TAVW 2000, 70

[3] Cass. 9  maart  1964, Pas. 1964, I, 731; Cass. 14  januari  1974, Arr.Cass. 1974, 532; Cass. 19 april 1978, Arr.Cass. 1978, 949; Cass. 10 mei 1994, Arr.Cass. 1994, 468; zie ook Gent 29 maart 2017, RABG 2018, 1479; Corr. Nijvel 13 september 2007, RGAR 2008, nr. 14.376; Pol. Antwerpen 7 juni 2000, Verkeersrecht 2001, 90.

[4] De vroegere bonus pater familias

[5] Cass. 15 december 1958, Pas. 1959, I, 385; Cass. 14 april 1969, Pas. I, 711; Cass. 24 maart 1999, R.W. 1999-2000, 1132.

[6] Cass. 11 april 1979, Arr.Cass. 1978-1979, 967; Cass. 7 oktober 1981, Arr.Cass. 1981-1982, 189.