België is reeds meermaals veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ten gevolge van de leefomstandigheden in de gevangenissen. Zo werd ons land in 2020 nog veroordeeld voor het feit dat een gedetineerde zichzelf van het leven had beroofd.

De grootste problematiek situeert zich rond de infrastructuur van de gevangenissen en de overbevolking ervan. De huidige covid-19 crisis maakt deze problematiek nog duidelijker; het volgen van de 1,5-meter-regel is door het hoge aantal gedetineerden in de praktijk onmogelijk te respecteren.

Het is al lange tijd geweten dat er nog veel werk aan de winkel is. Toch zijn er reeds enkele initiatieven aan de gang om de leefomstandigheden van de gedetineerden te verbeteren.

Zo kunnen vanaf 1 oktober 2020 alle gedetineerden een formele klacht indienen tegen een beslissing genomen door de gevangenisdirecteur.

Deze regeling moet ervoor zorgen dat de rechten van gevangenen worden gerespecteerd.

Wanneer een gedetineerde in de overtuiging is dat zijn rechten geschonden werden, kan hij een klacht indienen bij de onpartijdige en onafhankelijke klachtencommissie. 
Hiernaast zal deze klachtencommissie rapporten opstellen omtrent de hoeveelheid van de klachten; een gevangenis waar er beduidend minder klachten zijn, zal beter scoren op gebied van conflictpreventie.

Het klachtenrecht is een mooie eerste stap, doch zeker en vast niet voldoende.

Minister van justitie Vincent Van Quickenborne stelde vorige week dan ook dat een deel van de 125 miljoen euro die dit jaar extra wordt geïnvesteerd in justitie zal gebruikt worden om de problematieken die heersen in de gevangenissen te verhelpen.