Midden april heeft de federale regering het paasakkoord gesloten. Dit akkoord concretiseert de plannen die eerder in algemene termen in het regeerakkoord waren opgenomen.

Aangezien het regeerakkoord veel plannen bevat over de hervorming van justitie, is het logisch dat het paasakkoord enkele van deze plannen verder uitwerkt.

Een belangrijk onderdeel hiervan zijn de concrete plannen om de overbevolking in de gevangenissen aan te pakken.

Hoewel de meeste voorstellen nog abstract zijn, zijn er drie concrete maatregelen: (1) de afschaffing van het verlengd penitentiair verlof, (2) het terugdraaien van de maatregel waarbij mensen met een gevangenisstraf tot vijf jaar zich niet meer moeten aanmelden aan de gevangenis en (3) de vervroegde vrijlating na een derde van de straf (bij gevangenisstraffen tot drie jaar).

Voor de eerste maatregel verwijzen we u graag naar een artikel van een van onze strafrechtspecialisten. De tweede maatregel behoeft geen verdere toelichting.

De derde maatregel verdient wel extra uitleg.

De VRT bericht hierover het volgende:

“Verlinden bevestigt nu dat ze opnieuw na een derde van hun straf vervroegd kunnen vrijkomen. Met een enkelband kan dat zelfs al een half jaar voor die voorlopige invrijheidstelling. Concreet wil dat zeggen dat iemand die veroordeeld is tot 3 jaar cel na een half jaar de gevangenis kan verlaten met een enkelband.“

Voor wie bekend is met de strafuitvoering is dit geen verrassing: deze regeling bestond al en de “nieuwe” maatregel verandert inhoudelijk weinig.

Het belangrijkste verschil zit in de manier waarop iemand vrij kan komen na een derde van de straf (of zes maanden eerder met elektronisch toezicht).

Waar voorheen de strafuitvoeringsrechter besliste over vrijlatingen, wordt deze bevoegdheid nu – zoals eerder het geval was – overgedragen aan de gevangenisdirecteur voor straffen onder de drie jaar.

Volgens een LinkedIn-bericht van de voormalige Minister van Justitie wordt de vrijlating na een derde van de straf (en het elektronisch toezicht zes maanden ervoor) opnieuw automatisch, zoals voor de uitvoering van de korte gevangenisstraffen in 2022 en 2023.

Dit automatisme geldt echter niet voor terrorisme, zedenmisdrijven en intrafamiliaal geweld. In deze gevallen zijn extra voorwaarden nodig ter bescherming van slachtoffers, aldus de VRT. De huidige Minister van Justitie zou – met het oog op de rechtszekerheid – hierover snel duidelijkheid moeten verschaffen.

Wij blijven deze ontwikkelingen volgen. Heeft u vragen over strafuitvoering in België? Neem dan contact op via telefoon (03 369 28 00) of e-mail (info@bannister.be).