Recentelijk verschenen enkele krantenkoppen in zowel de Belgische als Nederlandse pers: “Zeven jaar cel voor ‘onderwereldbankier’ Thanas B”, “Rotterdammer (47) verdacht van ondergronds bankieren met ruim 45 miljoen euro”en “Bijna 400.000 euro in beslag genomen op internationale actiedag tegen cashsmokkel”.

Het fenomeen van Hawala-bankieren is een eeuwenoud fenomeen dat na de kraak van SKY ECC meer aan bod komt in de media als ‘ondergronds bankieren’. Wat houdt deze vorm van bankieren juist in en is het strafbaar in België?

Hawala: what’s in a name?

Het woord Hawala komt uit het Arabisch en betekent transfer of vertrouwen. Het is een systeem dat op basis van vertrouwen werkt dat haar oorsprong  vindt in Azië en het Midden-Oosten (8e eeuw). Het is een informeel systeem dat wordt gebruikt voor internationale geldoverdrachten, vooral in regio’s waar het reguliere bankwezen minder prominent aanwezig is, zonder dat er effectief gelden over de landgrenzen heengaan.

Er is sprake van anonimiteit aangezien er geen vereiste is van identiteitsdocumenten, bankrekeningen en/of contracten. Het systeem is bijgevolg laagdrempelig en relatief goedkoop.

Stel je bent in België en wil snel geld opsturen naar je familie in China, maar je bent een (arbeids)migrant zonder verblijfsdocumenten. Je kan moeilijk beroep doen op een reguliere financiële dienstverlener (zoals bijvoorbeeld Western Union). Je kan terecht bij een ‘hawaladar’ of ‘bankier’ die contacten heeft in China. Bij het overhandigen van de gelden in België krijg je van de ‘bankier’ een code of een token die je aan jouw familielid kan doorsturen. Jouw familielid in China kan tevens terecht bij een bankier aangezien dit systeem over de hele wereld verspreid is. Het enige wat deze hoeft te doen is de code die hij/zij van jou heeft ontvangen aan de bankier in China tonen en kan hij/zij de gelden ontvangen die jij in België hebt afgegeven. Er is geen fysiek geld over de grenzen naar China vertrokken.

Na de kraak van geëncrypteerde communicatiekanalen zoals Encro en SKY ECC kon de politie vaststellen dat dit systeem tevens gebruikt wordt om criminele activiteiten te financieren zoals o.a. internationale drugshandel. Het crimineel geld kan dankzij dit systeem makkelijk (mits betaling van een commissie aan de ‘broker’ of tussenpersoon) de andere kant van de wereld bereiken zonder sporen achter te laten en zonder dat de gelden fysiek de grenzen overgaan. In deze situatie spreekt men dan van ‘ondergronds bankieren’ aangezien men niet wil dat de justitiële/politionele diensten op de hoogte zijn van deze internationale overdrachten van crimineel geld.

Is dit systeem legaal in België?

Het hawala-bankieren is illegaal in België, zelfs als er geen sprake is van crimineel geld, aangezien enkel financiële instellingen met een erkenning / licentie van de NBB of de FSMA financiële diensten mogen verstrekken.

Bij ‘ondergronds bankieren’ is er sprake van gelden met een criminele herkomst. Deze transacties kunnen als feiten van witwassen beschouwd worden en zijn uiteraard strafbaar.

Indien u vragen heeft omtrent dit onderwerp, aarzel niet om de experten van Bannister Advocaten te contacteren per telefoon (03 369 28 00) of per e-mail (info@bannister.be).